Leidschendam, 24 september 2019 – Digitale geletterdheid wordt steeds belangrijker. Het gaat hierbij om de kennis en vaardigheden die onmisbaar zijn bij leren, leven en werken in onze digitaliserende samenleving. De Monitor Digitale Geletterdheid primair onderwijs onderschrijft die urgentie. Leerkrachten schatten de digitale geletterdheid van hun leerlingen op gemiddeld een 4,9 (op een schaal van 0 tot 10). Bijna twee derde (63%) van de 5.296 ondervraagde leerkrachten, ICT-coördinatoren, directeuren en bestuurders ziet het als een (zeer) grote noodzaak hun leerlingen digitaal vaardiger te maken. Met het onderzoek, uitgevoerd in opdracht van ECP | Platform voor de InformatieSamenleving en mogelijk gemaakt door het ING Nederland Fonds, wordt jaarlijks op ‘DigiDinsdag’ in kaart gebracht hoe de digitale geletterdheid op scholen vordert in aanloop naar het voorgenomen nieuwe curriculum van 2022.
Digitale geletterdheid is één van de negen leergebieden van het nieuwe curriculum voor het primair, voortgezet en speciaal onderwijs. Uit de monitor blijkt dat ruim zeven op de tien (72%) leerkrachten hier op voorsorteert door in één of meerdere vakken aandacht te besteden aan digitale geletterdheid. Slechts een tiende van de leerkrachten maakt echter gebruik van een leerlijn. In aanloop naar het nieuwe curriculum moet dit structureler. Hiervoor zijn ondersteuning en ICT-voorzieningen gewenst. De helft (51%) van de leerkrachten geeft aan dat de ICT-voorzieningen op hun school niet voldoende zijn om de komende vijf jaar de nodige stappen te kunnen zetten. Er zijn met name weinig devices -smartphones, tablets, laptops en computers- of ze zijn te oud.
Behoefte aan extra ondersteuning
“De Monitor helpt inzichtelijk te maken wat nodig is om digitale geletterdheid verder in te voeren in het primair onderwijs. Hiermee kunnen basisscholen gerichter aan de slag,” zegt Marjolijn Bonthuis van ECP. Leraren geven aan behoefte te hebben aan ondersteuning van met name educatieve uitgeverijen (33%), andere onderwijsorganisaties (23%) en bibliotheken (16%). “Wij hopen dat zij bereid zijn met de partijen die afgelopen jaren veel ontwikkeld hebben samen te werken. Om zo met elkaar te zorgen dat met, en liefst voor, het nieuwe curriculum alle kinderen in Nederland de kans krijgen digitale vaardigheden aan te leren”.
Planmatige aandacht van scholen voor digitale geletterdheid
Digitale geletterdheid is een combinatie van vier vaardigheden. De Monitor laat zien dat de meeste aandacht wordt besteed aan ICT-basisvaardigheden, gevolgd door Informatievaardigheden, Mediawijsheid en tot slot Computational thinking. Vanaf groep 3 geven leerkrachten aan elk jaar meer aan deze vormen van digitale geletterdheid te doen.
Echter geeft ruim de helft (56%) van de leerkrachten aan dat op school niet planmatig wordt gewerkt aan het digitaal geletterd maken van leerlingen. Wel geeft bijna twee derde (64%) aan dat hun school een speciale persoon heeft die zich bezighoudt met onderwijsinnovaties op dit gebied.
De top 4 thema’s rondom digitale geletterdheid waar in de klas de meeste aandacht naar uitgaat:
- Zoeken & vinden op internet (61%)
- Tekstverwerken en presentatieprogramma’s (44%)
- Online pesten (39%)
- Sociale media (38%)
Nieuw curriculum voor primair, voortgezet en speciaal onderwijs
Het onderwijs heeft een belangrijke taak om leerlingen de basis te bieden om uit te groeien tot volwassenen die bijdragen aan de samenleving, economisch zelfstandig zijn en met zelfvertrouwen in het leven staan. De landelijke kerndoelen zijn verouderd, daarom hebben 150 leraren en schoolleiders binnen Curriculum.nu gewerkt aan negen leergebieden die herzien worden of nieuw zijn. Digitale geletterdheid is een nieuw leergebied waarbij het op eigen kracht leren functioneren in de digitaliserende samenleving centraal staat. Op 10 oktober presenteren de negen teams hun voorstellen aan minister Arie Slob. Die voorstellen vormen de basis voor de herziening van de kerndoelen voor het primair, voortgezet en speciaal onderwijs.
Over de Monitor Digitale Geletterdheid
De Monitor Digitale Geletterdheid in het primair onderwijs is uitgevoerd door DUO Onderwijsonderzoek & Advies om inzicht te krijgen in de status van digitale geletterdheid in het primair onderwijs in Nederland. Aan het onderzoek hebben 5.296 leerkrachten, ICT-coördinatoren, directeuren en bestuurders van scholen in het primair onderwijs meegewerkt. Het onderzoek is in de periode van 6 tot en met 28 mei 2019 uitgevoerd en is een initiatief van ECP | Platform voor de InformatieSamenleving in samenwerking met CodePact (ondergebracht in NL Safer Internet Centre), Curriculum.nu, Kennisnet, Koninklijke Bibliotheek, Openbaar Onderwijs Groningen, SLO, Netwerk Mediawijsheid en mogelijk gemaakt door het ING Nederland Fonds.
Leerlingmonitor Digitale geletterdheid
Dit najaar verschijnt de Leerlingmonitor Digitale Geletterdheid 10 – 14 jaar. Een onderzoek van Kennisnet en de Universiteit Twente dat de digitale vaardigheden van leerlingen tussen de 10 en 14 jaar in kaart brengt.
Monitor Digitale Geletterdheid Voortgezet Onderwijs
Op 22 september 2020 verschijnt het vervolg op de Monitor Digitale Geletterdheid, in dit jaar voor het voortgezet onderwijs. Deze monitor heeft als doel inzicht te krijgen in de status van digitale geletterdheid en bijbehorende belemmeringen en behoeften in het voortgezet onderwijs in Nederland.
Over ECP
ECP | Platform voor de InformatieSamenleving is een onafhankelijk en neutraal platform waar overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties samenwerken voor het creëren van een kansrijke en een betrouwbare digitale samenleving. ECP koppelt hieraan concrete activiteiten en projecten. Door middel van debat en onderzoek zet ECP het maatschappelijk en economisch belang van ICT op de agenda. Met belemmerende factoren die het benutten van ICT in de samenleving in de weg staan, gaat ECP aan de slag. Er wordt gezamenlijk nagedacht over een visie op Nederland als informatiesamenleving. U kunt deze visie hier teruglezen.
Bijlagen:
- Infographic Monitor Digitale Geletterdheid
- Dossier Digitale geletterdheid van Netwerk Mediawijsheid
- Tips Digitale geletterdheid basisonderwijs van Netwerk Mediawijsheid